ΤΡΟΠΟΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ

Το οξυγόνο, είναι "φάρμακο" που χρησιμοποιείται από όλες τις ιατρικές, κλινικές ειδικότητες. Σε πολλές οξείες καταστάσεις είναι το πρώτο φάρμακο που χορηγείται και μπορεί να σώσει τη ζωή του ασθενούς. Η χορήγησή του πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά, ταυτόχρονα με τον έλεγχο βατότητας των αεραγωγών, την επαρκή καρδιαγγειακή λειτουργία, τις συσκευές παροχής, τον προσεκτικό ορισμό της δόσεως και της διάρκειας χορηγήσεως και τον περιοδικό έλεγχο των αποτελεσμάτων χρήσεως.

Για να χορηγηθεί η οξυγονοθεραπεία γίνεται με τα κάτωθι συστήματα:

 1. Ρινικοί Καθετήρες

Με τους ρινικούς καθετήρες  το οξυγόνο χορηγείται στον άρρωστο από δύο μικρά σωληνάκια, τα οποία τοποθετούνται ένα σε κάθε ρουθούνι. Εάν η ροή του οξυγόνου ρυθμιστεί στα πέντε με οκτώ λίτρα ανά λεπτό, είναι δυνατό ο εισπνεόμενος αέρας να περιέχει 35% έως 50% οξυγόνο.

Εάν ο ασθενής έχει δυσκολίες να αναπνεύσει από τη μύτη και αναπνέει κυρίως από το στόμα, η χορήγηση οξυγόνου αυτού του τύπου πολύ λίγο τον βοηθά.

2. Μάσκες Venturi

Οι μάσκες Venturi είναι έτσι κατασκευασμένες ώστε να χορηγούν στον άρρωστο μια συγκεκριμένη πυκνότητα οξυγόνου. Το οξυγόνο, πριν χορηγηθεί στον άρρωστο, περνά από ένα πολύ λεπτό ρύγχος με μεγάλη ταχύτητα μέσα σε θάλαμο, ο οποίος έχει στα πλάγια οπές.

Με τη ροή του δημιουργείται υποπίεση και αναρροφάται αέρας από τις οπές αυτές. Περίσσεια αερίου φεύγει από τη μάσκα μέσα από το διάτρητο cuff, παίρνοντας μαζί του και το εκπνεόμενο διοξείδιο του άνθρακα, αποκλείοντας έτσι την εισπνοή του.Το μίγμα, που προκύπτει, μπορεί να έχει συγκεντρώσεις οξυγόνου 24%, 28%, 35%, 40% ή και 50%.

Οι μάσκες αυτές έχουν το πλεονέκτημα της δυνατότητας ρύθμισης της αναλογίας του οξυγόνου. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε άτομα με χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες, στα οποία μεγάλες πυκνότητες οξυγόνου μπορεί να είναι επιζήμιες, ιδιαίτερα μετά από παρατεταμένη χρήση. Και σ’ αυτό τον τύπο της μάσκας η ύγρανση είναι απαραίτητη.

3. Απλές Μάσκες

Οι απλές μάσκες έχουν μία υποδοχή για να στερεώνεται ο λαστιχένιος σωλήνας, που φέρνει το οξυγόνο από το ροόμετρο, και μία  ελαστική ταινία για να προσαρμόζεται γύρω από το κεφάλι. Στα πλάγια της μάσκας υπάρχουν οπές, που επιτρέπουν στο περίσσευμα του αέρα της εκπνοής να βγαίνει προς τα έξω.

Υπάρχουν διάφορα μεγέθη μασκών, κατάλληλα για ενήλικες και  παιδιά. Όλες προσαρμόζονται με τον ίδιο τρόπο, το στενό τους τμήμα επάνω από τη μύτη και η βάση κάτω από το κάτω χείλος.  Με μία ροή 6-10 λίτρα το λεπτό, το εισπνεόμενο οξυγόνο έχει συγκεντρώσεις 35% έως 60%. Η ύγρανση είναι απαραίτητη, όπως  ακριβώς συμβαίνει και στους ρινικούς καθετήρες, ιδίως όταν υπάρχει παρατεταμένη χρήση.

4. Μάσκες τραχειοτομίας

Είναι μικρότερες σε μέγεθος και έχουν διαφορετικό σχήμα, ώστε να προσαρμόζονται στην τραχειοστομία. Οι ιδιότητές τους είναι όμοιες με τις απλές μάσκες.

4. Μάσκες  Μη επανεισπνοής

Μοιάζουν με τις απλές μάσκες, με τη διαφορά ότι μεταξύ της μάσκας και της πηγής μεσολαβεί ασκός. Το οξυγόνο γεμίζει τον ασκό και όταν ο ασθενής εισπνέει, παίρνει οξυγόνο από τον ασκό. Ο αέρας αυτός είναι πλούσιος σε οξυγόνο, αλλά περιέχει και λίγο διοξείδιο. Στην επόμενη εισπνοή, ο άρρωστος αναπνέει μαζί με το μίγμα οξυγόνου – αέρα και ελάχιστο ποσό διοξειδίου.

H παρουσία βαλβίδας δεν επιτρέπει να επιστρέψει στον σάκο η εκπνοή του αρρώστου, ενώ η εκπνοή διαφεύγει από τις άλλες δύο βαλβίδες που βρίσκονται στα τοιχώματα της μάσκας. Οι συγκεκριμένες μάσκες, εάν εφαρμόσουν σφιχτά, παρέχουν εισπνοή 100% και χρησιμοποιούνται για βραχείας διάρκειας αγωγή. Σε άτομα με μειωμένο επίπεδο συνείδησης, η κακή λειτουργία των βαλβίδων μπορεί να προκαλέσει ασφυξία.

 5. Ασκοί Αναζωογόνησης

Χρησιμοποιείται για να γίνεται τεχνητή αναπνοή και οξυγονοθεραπεία ταυτόχρονα. Αποτελείται από: α) μία σχετικά σκληρή προσωπίδα από καουτσούκ ή ανάλογο υλικό που εφαρμόζει στεγανά στη μύτη και το στόμα του ασθενούς, β) από δίδυμο βαλβίδων μίας διόδου με διαφράγματα που προσαρμόζονται στη γραμμή εισπνοής και τη γραμμή εκπνοής του συστήματος και γ) από ελαστικό ασκό που συνδέεται στη γραμμή εισπνοής. Το οξυγόνο παρέχεται κατευθείαν στη γραμμή εισπνοής ή μέσα στον ασκό.

Όταν ο χειριστής συμπιέζει τον ασκό, ανοίγει η γραμμή εισπνοής και κλείνει η γραμμή εκπνοής. Το αντίθετο συμβαίνει όταν ο χειριστής δεν ασκεί πίεση στον ασκό. Οι περισσότεροι τύποι λειτουργούν με ροές οξυγόνου μέχρι 15 λίτρα/λεπτό και παρέχουν πυκνότητες 100%. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και χωρίς παροχή οξυγόνου. Μία βαλβίδα επιτρέπει στον ασκό που έχει μεγάλη ελαστικότητα να γεμίζει με ατμοσφαιρικό αέρα όταν δεν ασκείται πίεση.